Ngày 14/3/2022: Giá nông sản khác tăng mạnh. Khi nào đến lượt cà phê?

Giá nông sản khác trỗi dậy trừ cà phê

Biến động mạnh thể hiện tâm lý kinh doanh bất an trên thị trường cà phê. Đó là cuộc chiến Nga-Ukraine vẫn chưa có hồi kết và tâm trạng chờ đợi phiên họp quan trọng của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong tuần này.

Những đòn trừng phạt kinh tế lẫn nhau giữa EU và Mỹ với Nga khiến thị trường không khỏi lo lắng thế giới sẽ thiếu lương thực khi Nga và cả Ukraine đều báo ngừng xuất khẩu lúa mì, bắp và các loạt hạt có dầu, chưa kể Mỹ báo cấm nhập khẩu xăng dầu từ Nga. Giá của nhóm nông sản ngũ cốc và năng lượng “phá trần”. Cả hai nước tham chiến còn bồi thêm lệnh cấm xuất khẩu phân bón làm các nước sản xuất nông nghiệp không khỏi choáng váng.

Thật vậy, hiệu suất kinh doanh một số sàn kinh doanh các mặt hàng thương phẩm như được đơn cử dưới đây tăng chóng mặt:

Thế mà hai sàn cà phê không được như vậy. Dù tuần qua giá trên sàn London tăng 57 USD, hiệu suất đầu tư sàn này tính từ đầu năm đến nay phải còn chạy theo một đoạn rất dài mới kịp.

Đều là nông sản như nhau, nhưng tại sao giá cà phê chịu thiệt thòi đến vậy?

Tại sao cà phê mất giá?

Có nhiều lý do, nhưng có lẽ trực tiếp nhất vẫn là do tồn kho đạt chuẩn (certifieds) trong thời gian mấy tuần qua tăng trở lại. Nếu như cách nay chừng một tháng, lượng tồn kho robusta thuộc sàn London chỉ 88.630 tấn thì đến 10/03 tăng lên 92.580 tấn. Cũng vậy, sàn arabica New York có lúc xuống 60.200 tấn thì nay lên 61.319 tấn. Giá New York rớt mạnh trong tuần qua còn do lượng cà phê đã nhập kho 8.200 tấn đang chờ kết quả kiểm định chất lượng.

Tồn kho đạt chuẩn là lượng hàng được quyền đấu giá trên sàn. Vì vậy, tồn kho này thường được các nhà kinh doanh trên sàn theo dõi kỹ và tham chiếu để làm giá trên sàn.

Không những vậy, áp lực phải trả thêm lãi suất và một đồng USD được giá, đấy là một thôi thúc tài chính buộc những người còn giữ hàng phải bán ra, nhất là những nhà đầu tư tài chính trên sàn hàng giấy. Chỉ số giá trị đồng USD có lúc lên 99,42 điểm, mức cao nhất tính từ tháng 05/2022. Tin Fed sẽ quyết định tăng lãi suất đồng USD lần đầu tiên kể từ đại dịch Covid-19 bùng phát đã khiến nhiều nhà kinh doanh giảm lượng hợp đồng đã mua khống để tránh trả lãi ngân hàng và các chi phí tài chính khác.

Biểu mẫu trên cho thấy các quỹ quản lý vốn trên hai sàn cà phê đã chủ động bán nhanh các hợp đồng dư mua (net long). Chỉ trong vòng hai tháng, lượng hợp đồng dư mua của họ trên sàn robusta giảm gần 2/3 và tại sàn arabica giảm gần 1/3. Sở dĩ sàn New York về tìm lại đáy 220.45 cts/lb trong tuần qua là do các quỹ quản lý vốn thanh lý gần 11.717 lô dư mua.

Thị trường cà phê tuần này thế nào?

Hoạt động trên hai sàn vẫn chịu hai tác động chính: một là cuộc chiến Nga-Ukraine, hai là cuộc họp của Fed ngay trong tuần này để quyết định nâng lãi suất điều hành đồng USD lên bao nhiêu.

Cần thấy rằng chiến tranh Nga-Ukraine khó hy vọng có ngay hồi kết. Vừa qua, thực tế cho thấy rằng Mỹ và EU càng tung đòn trừng phạt Nga, chiến sự càng căng và Nga càng phản đòn “cứng rắn” như cấm xuất khẩu nông sản và phân bón, còn bản thân Ukraine cũng không thể làm gì hơn ngoài ra lệnh ngưng xuất khẩu các mặt hàng chiến lược này để bảo đảm an ninh lương thực và hoạt động nông nghiệp trong nước. Giả sử như có một cuộc ngưng bắn nhanh thần kỳ, thì việc tái lập công việc sản xuất và đồng áng tại Ukraine cũng khó khăn vì nam giới từ 18-60 tuổi đã nhập ngũ, nhiều phương tiện giao thông, đường sá bị phá hủy, ngay cả tài xế cũng thiếu hụt, nhiều tàu viễn dương chở nông sản và dầu thô bị đánh đắm hoặc hư hoại.

Như vậy, giá nông sản tăng là chuyện đường dài. Giá phân bón tăng làm chi phí sản xuất tăng. Brazil, Việt Nam và một số nước xuất khẩu cà phê phụ thuộc nhiều vào phân bón nhập khẩu từ hai nước tham chiến như tại Việt Nam tuyệt đại bộ phận phân Kali và SA có nguồn gốc từ hai nước này.

Nền giá nông sản trên các sàn dẫu không tăng cũng khó mà xuống nhanh dù chiến tranh chấm dứt. Đây cũng là điểm tựa để tin rằng dù tồn kho đạt chuẩn trên hai sàn có tăng, thì giá cà phê phái sinh không tăng thì thôi chứ khó giảm sâu. Do lương thực và năng lượng là những mặt hàng thiết yếu hơn, sàn cà phê cần một độ trễ nhất định.  

Đằng ngược lại, quyết định của Fed về tăng lãi suất ít nhiều là lực cản cho giá cà phê tăng. Tuy vậy, tùy vào tỷ lệ tăng lãi suất lần này là bao nhiêu. Nhiều nhà kinh doanh tin Fed chỉ tăng 0,25% so với mức hiện hành là 0%-0,25%. Nếu quyết định của Fed là đúng như vậy, thì giá cà phê lại có cơ hội phục hồi trong ngắn hạn. Còn nếu như trên mức ấy như 0,50% chẳng hạn, thì thị trường hàng hóa không tránh được chao đảo ban đầu.

Cũng hy vọng sau một tuần hạ mạnh lượng hợp đồng dư mua, các quỹ quản lý vốn sẽ không mạnh tay bán tiếp mà chỉ chừng mực. Trước ngày Fed quyết định tăng lãi suất (dự kiến thứ Tư 16/03/22 giờ Mỹ), thị trường thường hoạt động trong trạng thái “chờ” và không mấy nhộn nhịp./.

Nguyễn Quang Bình