Sớm trình đề án thành lập thị trường carbon để doanh nghiệp chủ động tham gia

Theo ông Nguyễn Thế Chinh - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, phát triển thị trường carbonvới sự tham gia chủ động của doanh nghiệp có một vai trò hết sức quan trọng.

Muốn vậy, doanh nghiệp phải nắm bắt được các quy định liên quan, cũng như nguyên lý vận hành của thị trường.

Thị trường sẽ vận hành trên cơ sở mua bán giữa các doanh nghiệp và dịch vụ kèm theo (tổ chức trung gian) đối với giấy phép xả thải.

Việc trao đổi giấy phép sẽ diễn ra dựa vào doanh nghiệp nào muốn thải nhiều hơn so với hạn ngạch sẽ phải mua thêm giấy phép từ những doanh nghiệp dư thừa giấy phép theo hạn ngạch được cấp.

“Như vậy, thông qua thị trường, doanh nghiệp nào có công nghệ tốt, khả năng giảm thải tốt hơn so với hạn ngạch được cấp, họ sẽ thừa ra một số lượng giấy nhất định và được bán số giấy phép thừa đó ra thị trường”, ông Chinh nói.

Ông Chinh cho biết, doanh nghiệp khi tham gia vào thị trường carbon cần phải nắm bắt được nguyên lý của thị trường này và tính toán được chi phí giảm thải căn biên của doanh nghiệp, trên cơ sở đó xác lập nhu cầu mua, bán giấy phép xả thải.

Tại Việt Nam, việc xây dựng và phát triển thị trường carbon đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022).

Dự thảo Đề án về phát triển thị trường các bon mà Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng hướng tới việc sàn giao dịch tín chỉ carbon sẽ vận hành thí điểm vào năm 2025 và vận hành chính thức 3 năm sau đó.

Theo đó, từ nay đến hết năm 2027, đơn vị liên quan sẽ lên kế hoạch quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon; xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon.

Đồng thời, triển khai thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong các lĩnh vực tiềm năng và hướng dẫn thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước và quốc tế.

Từ năm 2028, sàn giao dịch tín chỉ carbon sẽ được vận hành chính thức. Trong đó, có quy định về hoạt động kết nối, trao đổi tín chỉ carbonvới thị trường khu vực và thế giới.

Hiện nay, Bộ Tài chính có vai trò chủ trì thành lập thị trường carbon. Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức phân bổ hạn ngạch khí nhà kính, tổ chức vận hành thị trường carbon trong nước và tham gia thị trường carbon thế giới.

Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường nhấn mạnh: Về cơ bản, những quy định pháp luật về tổ chức và phát triển thị trường carbon đã có. Tuy nhiên, để doanh nghiệp hiểu và nắm bắt được những quy định này cần phải có thời gian.

“Cần sớm xây dựng đề án thành lập thị trường carbon trình Thủ tướng Chính phủ để chuẩn bị đến năm 2025, sàn giao dịch tín chỉ carbon tiến hành vận hành thí điểm. Trên cơ sở đề án phát triển thị trường carbon, doanh nghiệp có sự chuẩn bị tham gia thị trường này”, ông Chinh khuyến nghị.

Về phía doanh nghiệp, bên cạnh việc nắm bắt những quy định pháp luật, theo ông Chinh, doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị khả năng tham gia trên cơ sở thế mạnh của doanh nghiệp mình.

Nếu là doanh nghiệp sản xuất phát thải khí nhà kính, cần chủ động xác định lượng phát thải tại doanh nghiệp khối lượng là bao nhiêu, hạn ngạch phát thải chấp nhận được, số lượng tín chỉ cần có để chủ động đăng ký khi cần cho cơ quan quản lý Nhà nước,

Cùng với đó là tính toán khá năng tham gia thị trường mua hay bán khi thị trường carbon trong nước đi vào vận hành trước năm 2025.

Nếu là doanh nghiệp trung gian kinh doanh thông qua dịch vụ thị trường tín chỉ carbon, cũng cần có sự chủ động chuẩn bị tìm hiểu thị trường, dự báo khả năng thị trường. nguồn lực đầu tư và hạ tầng kỹ thuật tham gia thị trường. Nhất là việc tham gia chuyển đổi số và công nghệ thông tin để chủ động tạo dựng sàn giao dịch hiệu quả nhất.

Những cơ quan có vai trò giúp đỡ doanh nghiệp như các hiệp hội cần chủ động giúp đỡ doanh nghiệp trong việc nâng cao nhân thức về thị trường carbon, kết nối doanh nghiệp với nhau và tìm hiểu về thị trường carbon.

Qua đó, so sánh những điểm giống và khác nhau giữa thị trường carbon với các loại thị trường khác như thị trường chứng khoán để tư vấn, góp ý, hỗ trợ doanh nghiệp.

“Cần có sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền trong việc hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn bị tham gia thị trường carbon, từ cơ chế chính sách, tổ chức thực hiện”, ông Chinh khuyến nghị.