Thử giải mã diễn biến giá cà phê hiện nay

Thử giải mã diễn biến giá cà phê hiện nay

Nguyễn Quang Bình

Tóm lược nội dung:

-Đỉnh giá cà phê robusta London lập cuối năm 2021 nay càng cao xa so với thực tế diễn biến hiện nay. Do chiến tranh Nga-Ukraine hay vì yếu tố nội tại của chính mặt hàng này?

-Diễn biến giá sắp tới sẽ xuất hiện những đợt tăng/giảm mạnh,ưng phụ thuộc vào lượng tồn kho đạt chuẩn rất nhiều.

Nhà vườn cà phê khá yên lòng khi giá cà phê trong nước lên quanh mức 43 triệu đồng/tấn ngay dịp Tết Nhâm Dần. Cứ tưởng tháng 02-2022 giá cà phê phái sinh trên sàn London, nơi các nhà kinh doanh cà phê Việt Nam thường dùng để tham chiếu, sẽ được giữ vững như dịp Tết. Tuy nhiên, chỉ trong vòng mấy ngày cuối tháng 2-22, giá suy sụp nhanh trên sàn này. Đóng cửa phiên 28-2, giá robusta London giảm 88 đô la/tấn khi đóng cửa. Hệ quả là giá giao dịch nhiều nơi trong nước nay chỉ còn quanh 39-40 triệu đồng/tấn. Những diễn biến gần đây đã làm giá cà phê trong và ngoài nước rớt rất nhanh. Vì sao và liệu đà rớt đến đâu?

Đỉnh giá cuối năm 2021 là giấc mơ của năm 2022?

Tiếng súng nổ trên lãnh thổ Ukraine đã làm thị trường chứng khoán toàn cầu rúng động từ gần một tuần nay. Cũng từ đó, giá cà phê robusta trên sàn phái sinh có những ngày trượt dài và nhiều người cứ nghĩ đó là nguyên nhân.

Thật ra, nhìn kỹ thị trường, thì đấy có thể là một trùng hợp ngẫu nhiên. Chiến tranh Nga-Ukraine làm giá khí đốt thiên nhiên và dầu thô tăng, giá nhiều sàn ngũ cốc tăng mạnh nhưng lại không phải trường hợp của các mặt hàng nông sản nhiệt đới (softs) như cà phê, ca cao, đường ăn, bông vải. Như vậy có quyền nghi ngờ rằng các quỹ đầu tư tài chính trên các sàn phái sinh nông sản tạm thời rút vốn trên các sàn nông sản nhiệt đới để đặt cược làm ăn tại các thị trường ngũ cốc, nguồn lương thực này vốn quan trọng hơn khi có chiến tranh. Vả lại, Nga và Ukraine là hai nước xuất khẩu quan trọng hai mặt hàng lúa mì, lúa mạch. Nên nói đúng hơn, các mặt hàng nông sản nhiệt đới và nhất là cà phê “bị đạn lạc” và trở thành vật hy sinh cho dòng vốn của các quỹ đầu tư hơn là bắt nguồn từ pháo đạn trên đất Ukraine.

Trong hai tháng đầu năm dương lịch 2022, tính trên giá đóng cửa sàn robusta London phiên giao dịch cuối tháng 02-2022 ở mức 2.090 đô la Mỹ/tấn, giá mất 220 đô la hay hiệu suất đầu tư giảm 9,52%. Đỉnh cũ lập cuối năm ngoái là 2.384 đô la/tấn nay chỉ là giấc mơ đối với nhiều người.

Thật ra, giai đoạn tăng giá cuối năm ngoái để lên đỉnh cao ấy nên được giải thích là thời kỳ gom hàng của các hãng kinh doanh quốc tế. Nhu cầu mua hàng thường hay hỗ trợ giá tăng. Tuy nhiên, có lúc các nhà xuất khẩu Việt Nam phải bán với giá xuất khẩu quá rẻ do cước phí tàu container rất cao ở mức 450 đô la Mỹ/tấn FOB. Thay vì chuyển hàng qua Châu Âu bằng container, các nhà kinh doanh thuê tàu chuyến với cước phí rẻ. Thế là một lượng cà phê robusta khá lớn tìm đường đến các kho thuộc sàn London bấy giờ vốn rất thiếu hàng. Cơn khát tồn kho nay nhẹ dần và giá giao dịch trên sàn cũng không còn tăng như cuối năm ngoái.

Riêng tồn kho đạt chuẩn robusta thuộc sàn London đến ngày 28-2-2022 đạt 92.040 tấn so với 88.630 tấn ngày 17-2 và so với 25-2-2021 là 144.310 tấn. Như vậy, có thể thấy rằng tồn kho đạt chuẩn sàn này có xu hướng tăng và thị trường còn tin sẽ còn tăng nữa trong những ngày tới.

Tổng cục Thống kê ước xuất khẩu cà phê Việt Nam hai tháng đầu năm 2022 đạt 305 ngàn tấn, tăng 3,4% so với cùng kỳ 2021. Bao nhiêu tấn trong số này sẽ vào kho thuộc sàn London? Có thể nói chỉ cần 1/3 lượng này vào nhập kho thì đủ sức thổi giá London “đứt ngọn”.

Đi kèm với tồn kho đạt chuẩn được nâng lên gây hại trực tiếp cho giá trên sàn, tâm lý lo ngại chi phí tài chính trong kinh doanh cà phê tăng khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các ngân hàng trung ương khác nâng lãi suất cơ bản đồng đô la Mỹ và các đồng nội tệ khác từ các nước nhập khẩu lớn tăng trở thành lực cản lớn cho hướng giá lên trên thị trường cà phê.

Đà xuống còn không?

Chưa thể nói đà xuống sẽ dừng khi thị trường vẫn tin kho sẽ nhận thêm hàng tồn kho đạt chuẩn từ Việt Nam và nay mai là Indonesia và Brazil.

Tuy nhiên, hoạt động giá trên sàn cà phê robusta mấy bữa nay chủ yếu là một cách điều độ vốn từ nhóm hàng này sang nhóm khác. Chính vì vậy mà giá có thể tăng lại và có lúc tăng với cường độ dũng mãnh như khi nó rớt. “Bạo phát bạo tàn”, rồi đến “bạo tàn bạo phát”, thế thôi!

Sắp tới, ngắn và trung hạn, dự báo sẽ có đợt tăng ngược lại mạnh mẽ do các quỹ đầu tư tài chính đã bán “quá hớp”. Nhưng không nên nghĩ rằng giá sàn London sẽ vượt được đỉnh cũ (2.384 đô la/tấn). Khu vực kỳ vọng hiện nay trong khoảng 2.200-2.250 đô la/tấn nhưng chạm mức ấy rồi chắc lại phải quay đầu. Giảm sâu hơn hay không còn tùy thuộc vào lượng cà phê tồn kho đạt chuẩn tại các kho thuộc sàn tăng nhiều hay ít.

Giá xuống rồi lại lên. Đó mới là thị trường. Tuy nhiên, cái cần lo hơn là cuộc chiến Nga-Ukraine tạo khó khăn thêm cho nhà vườn và các nhà xuất khẩu cà phê trong nước. Vết thương của cuộc khủng hoảng logistics chưa kịp lành thì đến chi phí sản xuất tăng. Chiến tranh Nga-Ukraine làm giá khí đốt thiên nhiên và dầu thô tăng mạnh, phân bón và xăng dầu tăng chóng mặt. Nền nông nghiệp nào lại không cần phân bón?

Thế mà cơ cấu giá phân bón được sản xuất tại Châu Âu có đến 80% là chi phí cho khí đốt thiên nhiên. Không chỉ cà phê mà các ngành sản xuất nông sản khác còn đối mặt với những khó khăn do chi phí giá thành cao, cước vận tải tăng do xăng dầu có lúc vượt trên 100 đô la/thùng, lương thực thực phẩm tăng…Tại Việt Nam, chỉ từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu được chỉnh tăng 6 lần và ngày 1-3-3022 lên mức gần 27.000 VND/lít, là mức cao nhất tính từ 8 năm trở lại đây.

Cà phê robusta năm 2022 tại Indonesia và Brazil chuẩn bị vào mùa thu hái rộ bắt đầu thừ tháng 4-22. Đây là một yếu tố làm giá trên sàn phái sinh mà các nhà kinh doanh cần chuẩn bị. Dù được mùa hay mất mùa, nhu cầu bán hàng mới sẽ xuất hiện. Chỉ cần giá phái sinh lên một mức thấy “đủ”, là người bán từ hai nước này cắt giá.

Vậy, đỉnh cũ tính theo yếu tố cung-cầu nay hãy xem như là một giấc mơ, đã qua.

==

Giá cà phê hai sàn phái sinh đóng cửa phiên đầu tháng 3-22 có kết quả ngược chiều. Giá robusta London giảm sau khi tăng mạnh 42 đô la/tấn trong phiên nhưng cuối cùng thúc thủ do tin tồn kho đạt chuẩn robusta tăng mạnh 1.180 tấn vào ngày 28-2-2022.

Giá đóng cửa 2 sàn cà phê phái sinh 28/02/22

London tháng 05 và 07/22

2084-6(2132/2078)>2055-16(2109/2052)

New York tháng 05 và 07/22.

236+3.1(239.15/234.5)>234.5+2.95(237.7/233.05)

==